AMSTERDAM/TEXEL - Gedeputeerde Jack van der Hoek van de provincie Noord-Holland heeft in het Rijksmuseum in Amsterdam een topvondst uit het Palmhoutwrak onthuld. Een vergulde zilveren pronkbeker laat zien dat het zeventiende-eeuwse schip dat voor de kust van Texel op de zeebodem ligt, een ongekende rijkdom aan archeologische vondsten heeft opgeleverd. Alle vondsten zijn voor het eerst bijeengebracht in de publicatie: 'Wereldvondsten uit een Hollands schip'.

De zilveren pronkbeker is, naast de eerder onthulde jurk, een van de topstukken uit het wrak. De pronkbeker is vermoedelijk rond het einde van de zestiende eeuw in Neurenberg (Duitsland) gemaakt. De beker is versierd met florale patronen, vazen en ornamenten. Op de deksel staat een sculptuur van de Romeinse oorlogsgod Mars, alleen is zijn schild verloren gegaan. Het eeuwenlange verblijf op de bodem van de Waddenzee heeft de beker sterk aangetast. Het object was in drie delen gebroken, en deels platgedrukt. Door het zoute water is de beker bedekt geraakt met een donkere laag van corrosiebulten. Restauratie-experts hebben de aanslag verwijderd en de losse delen weer aan elkaar bevestigd. De pronkbeker is vanaf 9 maart tijdelijk te zien in Museum Kaap Skil op Texel.

Wereldvondsten uit een Hollands schip
In 2016 werd de vondst uit het Palmhoutwrak wereldnieuws toen bekend werd dat er een jurk en vele andere textiele objecten uit de 17e eeuw in het wrak bewaard waren gebleven. De vondsten vertellen het verhaal over een relatief onbekend, maar zeer belangrijk handelsgebied van de Hollandse schepen in de 17e eeuw: de Middellandse Zee. Na drie jaar onderzoek van een groot team van wetenschappers en restauratoren is duidelijk dat het schip, dat voor een groot deel nog steeds op de bodem van de Waddenzee ligt, uitpuilde van nog veel meer waardevolle spullen. Honderden persoonlijke bezittingen, drink- en eetgerei, toiletartikelen, handelswaar, kleding, kanonnen en ander wapentuig, maar ook accessoires van het schip zoals een serie houten lantaarns, zijn in het wrak aangetroffen en naar boven gehaald. Alle vondsten zijn nu opgenomen in het gedetailleerde rapport 'Wereldvondsten uit een Hollands schip'.

Erfgoed telt
De provincie Noord-Holland is eigenaar van de collectie en opdrachtgever voor van het onderzoek. Gedeputeerde Jack van der Hoek: "De wrakken die langs de Hollandse Kust liggen dreigen voorgoed verloren te gaan. Ik heb het belang van onderzoek en beheer, samen met mijn collega's van de andere kustprovincies, onder de aandacht gebracht bij de minister van Cultuur. De minister heeft dat opgepakt in het programma Erfgoed Telt, waarin de scheepswrakken nieuwe aandacht krijgen. Of het genoeg is voor alle scheepswrakken is echter onzeker. Aandacht en medewerking van andere organisaties en overheden blijft belangrijk."

Permanente tentoonstelling op Texel
De honderden objecten uit het Palmhoutwrak, waaronder de beroemde jurk, zijn naar verwachting in 2022 te zien in een permanente tentoonstelling in Museum Kaap Skil op Texel. Tot die tijd gaat het onderzoek naar de vondsten verder.

De basisrapportage 'Wereldvondsten uit een Hollands schip' is te koop in Museum Kaap Skil op Texel en in Huis van Hilde in Castricum.